نگاهی گذرا به تاریخچه دیسک(DISC) به قلم استاد کریم پروایی :
یکی از مهم ترین موضوعاتی که بشر امروزه با آن سرو کار دارد و باید گفت که از پیچیده ترین موضوعات قرن حاضر است، رفتار می باشد. از آنجایی که این عمل اختصاصا به انسان برمی گردد و به طور معمول هر زمان سخن از رفتار به میان می آید ، ذهن هابه طرف انسان می دود و بیشتر علاقه مند است که بعد از کلمه رفتار انسان را هم به آن اضافه نماید. یعنی رفتار انسان ،بنابراین شناخت انسان ها یکی از مسائل و موضوعاتی مهمی است که از دیرباز بشر با آن سرو کار داشته و به نوعی درگیر آن بوده است.
رفتار مرد، زن ،پیر ،جوان، کوچک، کودک، نوجوان ،دختر پسر و به هر حال برای اینکه بتوانیم برای آحاد مردم تفکیک رفتاری قائل شویم و بگوییم که انسان ها با هم تفاوت رفتاری دارند نیاز به یک معیار و الگو و ترازوی معقول داریم .این موضوع باعث شده که احساس نیاز به وجود آمده توسط عده ای از صاحب نظران و علاقه مندان به رفتار پاسخ داده شود .به عبارت دیگر یک مدل الگو و روش مناسب برای این تفکیک بخشی طراحی گردیده است .می توان گفت برای درک و تحلیل رفتارهای انسانی یک ابزار قدرتمند و جامع لازم است که ارائه شده است.
رفتار مرد، زن ،پیر ،جوان، کوچک، کودک، نوجوان ،دختر پسر و به هر حال برای اینکه بتوانیم برای آحاد مردم تفکیک رفتاری قائل شویم و بگوییم که انسان ها با هم تفاوت رفتاری دارند نیاز به یک معیار و الگو و ترازوی معقول داریم .این موضوع باعث شده که احساس نیاز به وجود آمده توسط عده ای از صاحب نظران و علاقه مندان به رفتار پاسخ داده شود .به عبارت دیگر یک مدل الگو و روش مناسب برای این تفکیک بخشی طراحی گردیده است .می توان گفت برای درک و تحلیل رفتارهای انسانی یک ابزار قدرتمند و جامع لازم است که ارائه شده است.
اساسا خودشناسی ،روابط خانوادگی مدیریت و کسب و کار از جمله مواردی است که نیاز به برنامه ریزی و الگوی قوی دارد. به مبحث خودشناسی در ادبیات دینی و اسلامی توسط بزرگان و رهبران دینی به طور عمیق پرداخته شده است حتی فرمودند من عرف نفسه فقدعرف ربه:هر کسی خودش را بشناسد خدای خود را شناخته است.
این موضوع در صدر اسلام مطرح گردید و به شکل های مختلفی در متن کتاب دینی ومذهبی ما نیز آورده شده است. البته به وضوح دیده می شود که همه انسان ها با چالش های رفتاری نزدیکان خود در خانه، مدرسه ،جامعه و …. درگیر می باشند. فرزندان با پدران و مادران خود، معلمان با دانش آموزان، مدیران مدارس و معاونین با دانش آموزان درگیر بوده و احتمالا در برخی از موارد به تقابل نیز کشیده می شود، چرا؟ به خاطر اینکه شناخت ها از یک دیگر کامل نمی باشد و به همین دلیل مدیریت این موضوع با مشکلات خاصی مواجه می شود. و هر کسی با ادبیات خود با آن برخورد می کند. لذا این آسیب جدی در سطح زندگی بشر امروزی موجبات چاره اندیشی را برای اندیشمندان و دغدغه مندان این موضوع به وجود می آورد. به عنوان مثال ویلیام بولتون مارستون یک روان شناس آمریکایی در مطالعات خود با بررسی عوامل رفتاری و شخصیتی به چهار بعد اصلی رفتار انسان پی می برد.
این ابعاد شامل تمایل به مسلط و کنترلDOMiNaNce تمایل به تاثیرگذاری و تعامل تمایل به ثبات و پایداری و تمایل به انطباق و وظیفه گرایی می باشد او معتقد بود رفتار انسان ها را می توان بر اساس چهار بعد فوق توصیف کرد در بررسی های انجام شده مشخص گردید مدل رفتارشناسی یا دیسک توسط ویلیام بولتون مستون مطرح گردیده است اگر بخواهیم نیم نگاهی به گذشته زمانی مدل دیسک داشته باشیم باید بگوییم در قرن چهار پیش از میلاد مسیح یونانی ها با تعریف چهار عنصر آب آتش هوا و خاک نیروها و ویژگی های مختلف را به آن نسبت می دادند این تفسیر چهار گونه از اجزای طبیعت در طول تاریخ به دیگر دمیده ها از جمله رفتار انسانی گسترش یافت و اما بزرگان دیگری هم به موضوع پرداخته اند ازجمله هیپو کرات پزشک بزرگ یونانی در قرن پنجم به طبقه بندی هایی بر اساس رطوبت خشکی گرمی و سرما در انسان پرداخته است.
طبقه بندی های پزشک یونانی از اولین طبقه بندی ها به عنوان اولین مدل رفتارشناسی یا دیسک به حساب می آید بعد از آن یوهانس کوپر نیکس فیلسوف و ریاضی دان لهستانی در قرن هفده ایده تقسیم انسان ها به چهار گروه بر اساس ترکیبات زمین آب هوا و آتش را کلید زد وی معتقد بود که این تفسیرها می توانند به شخصیت و رفتار انسان ها تعمیم یابند بعدها کارل به هویت تحقیقاتی درباره تاثیر عوامل زیستی و روانی بر رفتار انسانی به همراه وی مارک پرداخت در سال هزار و نهصد و بیست کارل گوستاو یونگ روان شناس و روان درمانگر سوییسی انسان ها را به دو دسته برون گرا و درون گرا تقسیم کرد کتاب احساسات مردم عادی توسط ویلیام مولتان مستون منتشر گردید و برای اولین بار مدل دیسک با این مجموعه معرفی شد در ادامه می بینیم که توسعه سیستم پروفایل شخصیتی پی پی اس توسط جان گر در سال هزار و نهصد و هفتاد مطرح می شود و در سال هزار و نهصد و هشتاد و چهار تاسیس شرکت تی تی آی توسط بیل بانستتر صورت گرفته و مدل دیسک در قالب نرم افزار تحت وب خودنمایی می کند.
به دهه هزار و نهصد و نود که می رسیم مدل دیسک با ورود به عرصه های کسب و کار و آموزش از محبوبیت روزافزونی برخوردار می گردد .در قرن بیست و یک توسعه و ارائه نسخه های آنلاین و دیجیتالی از ارزیابی دیسک به وجود آمده و در حال حاضر مدل دیسک به عنوان ابزاری شناخته شده توسط میلیون ها نفر در سراسر جهان ترجمه و با بیست زبان زنده دنیا مورد استفاده قرارگرفته است.
می توان گفت تاثیرگذاری این روش تا به حدی بوده که برخی از شرکت ها و موسسه های آموزشی کوچک نیز به دنبال بهره مندی از این روش برای آموزش های خود راه افتاده اند .اکثر آن هایی که به دنبال دیسک هستند، چالش های تربیتی،مالی، پولی و اقتصادی و روش های پول سازی و …. توسط این روش می خواهندکه حل شود. در پایان امیدواری هست که مجریان مدرسان مدرسان این قالب آموزشی بتوانند با ارائه درست از این موضوع به همراه اجرای تست های شخصیت شناسی و شناخت افراد به حل چالش ها و تعارضات دست یافته و بشر از شرایط نابسامان روحی و روانی فعلی به آرامش نسبی و پایدار برسد.
این ابعاد شامل تمایل به مسلط و کنترلDOMiNaNce تمایل به تاثیرگذاری و تعاملINfluence تمایل به ثبات و پایداری و تمایل به انطباق و وظیفه گرایی می باشد او معتقد بود رفتار انسان ها را می توان بر اساس چهار بعد فوق توصیف کرد در بررسی های انجام شده مشخص گردید مدل رفتارشناسی یا دیسک توسط ویلیام مولتون مارستون مطرح گردیده است .اگر بخواهیم نیم نگاهی به گذشته زمانی مدل دیسک داشته باشیم ،باید بگوییم در قرن چهارم پیش از میلاد مسیح یونانی ها با تعریف چهار عنصر آب آتش هوا و خاک نیروها و ویژگی های مختلف را به آن نسبت می دادند. این تفسیر چهار گونه از اجزای طبیعت در طول تاریخ به دیگر زمینه ها از جمله رفتار انسانی گسترش یافت.